Osasun publikoaren 2023ko txostenak Eusko Jaurlaritzaren Osasun Saileko Osasun Publikoaren eta Adikzioen Zuzendaritzako talde teknikoek lortutako emaitzak eta egindako jarduketak laburtzen ditu. ELIKAGAIEN SEGURTASUN MIKROBIOLOGIKOA Segurtasun Mikrobiologikorako Programak zaintza- eta kontrol-jarduketak garatzen ditu, nagusiki hiru jarduketa-ildoren bidez: Elikagaiak ekoizteko establezimenduen kontrol ofizialean egiaztapen analitikoa egiteko plana Patogenoen zaintzarako plan horizontala Kontsumitzeko prest dauden elikagaiak ekoiztean erabilitako lan-eremu eta tresnetan L. monocytogenes bakterioa kontrolatzeko plana EGIAZTAPEN ANALITIKOAREN PLANA Plan horren baitan, aztertutako laginen % 99 egokia izan da aztertutako segurtasun-parametroen arabera (709tik 702). Sektoreka, honako hauek izan dira ez-betetzeak, emaitza ez-onargarrien arabera banatuta: esneki-sektorea, enterotoxina estafilokozikoa eta L. monocytogenes aurkitzeagatik (>100 ufc/g) ardi-esne gordinezko gazta onduaren 2 laginetan, hurrenez hurren haragi-sektorea, ...
“…PRANa 2014an hasi zenetik, Espainiko antibiotikoen kontsumoak behera egiten jarraitzen du”. Hori da Medikamentuen eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziak (AEMPS) koordinatutako azken PRAN txostenean aurki ditzakegun ondorioetako bat. 2014an, PRANa abian jarri zenean, gertatu zen kontsumoaren mailarik altuena; bada, ordutik 2022ra arte gizakien osasunaren arloan % 17ko beherakada erregistratu da, eta animalien osasunaren arloan % 69,5 murriztu da. Datu horiekin, txostena argitaratu den egunean, Espainia albaitaritzako antibiotikoen kontsumoaren murrizketa handiena egin duen 1. herrialdea eta gizakien osasuneko 3.a da Europan. Albaitaritzako medikamentuak European Surveillance of Veterinary Antimicrobial Consumption (ESVAC) ekimenak 2023aren amaieran txostenaren emaitzak aztertu zituen, eta ondorioztatu zuen murrizketa nabarmena egon zela 2014 ...
EFSAk 2023 urteko txostena argitaratu du, Europako hegazti-gripearen egoeraepidemiologikoa ebaluatzeko. Urtero, EFSAk Europar Batasuneko estatu kide guztietan egindako zaintza-lanetatik eskuratutako datuak bildu eta aztertzen ditu. 2023an zehar, txostenean honako jarduera hauek nabarmendu ziren: Azterketa birologikoak sintoma esanguratsurik ez duten eskortako hegazti batzuengan (ahateak eta antzarak, besteak beste), patogenotasun handiko hegazti-gripearen (HGOP) A(H5) eta A(H7) subfilum motako birusak monitorizatzeko. Inkesta serologikoak arrisku handiko hegazti-populazioan, patogenotasun txikiko hegazti-gripearen (PTHG) A(H5) eta A(H7) subrilum motako birusen jarraipena egiteko. Horien ordez azterketa birologikoak egin daitezke beharrezkoa denean. Detekzio goiztiarra hegazti basatiengan, sintoma klinikoak dituzten hildako, zauritutako, gaixotutako edo ehizatutako hegaztiei egindako inkesta birologikoen bidez. Eskortako hegaztiak: 2023an 31 herrialdek 21.183 ...
FAOk “Ekonomia zirkularrean elikagaien segurtasuna bermatzeari” lotuta esku-orri batzuk sortu ditu. Horietako bat elikagaien xahuketaren balorizazioan elikagaien segurtasuna bermatzea gaia jorratzen du. Elikagai-hondakinek eta -azpiproduktuek kutsatzaileak izan ditzaketenez, funtsezkoa da elikagaien segurtasuna kudeatzeko neurriak ezartzea beste erabilera batzuetarako banatu edo berrerabiltzen direnean, kontsumitzaileen osasuna bermatzeko. Elikagaien segurtasuna – elikagaien xahuketa binomioa Hazkuntzek eta animalia-produktuek elikagaien segurtasun eta kalitate arauak bete ezean, ezin dira elikagai gisa erabili, eta askotan baztertu egiten dira. Gainera, elikagaiak txikizkako saltegietan eta etxebizitzetan ere botatzen dira kutsadura-arazoengatik. Ondorioz, elikagaien galera eta xahuketa handiagoa da. Aitzitik, elikagaien galera eta xahuketa praktika askoren bidez ekidin daiteke. Esate baterako, elikagaiak egoki gordetzea eta ...
2024ko hirugarren lauhilekoan elikagaiei buruzko 1594 jakinarazpen izan dira. Horietatik 421 alertak izan dira (%26,5), 693 informazio-jakinarazpenak (%43,5) eta 480 mugan egin diren ukapenak (%30). Gehien jakinarazi diren kutsadurak: Produktu desberdinen egoera higieniko txarra Elikagai-osagarrietan debekatutako substantziak Salmonella enteritidis eta salmonela oilaskoan Aflatoxinak pikuetan Etiketan deklaratu gabeko alergenoak Aflatoxinak kakahuetetan Okratoxina pikuetan Jakinarazpen gehien sortarazi dituzten herrialdeak: Turkia (212) Polonia (101) India (85) Frantzia (83) Txina (76) RASFF – ELIKAGAIAK: 2024ko hirugarren lauhilekoaren laburpena
...
MAPAk duela gutxi informazio-oharra argitaratu du, zeinean jakinarazi den patogenotasun handiko hegazti-gripearen (HGOP) arrisku handia deklaratu dela Espainian, eta prebentzio-neurriak hartuko direla. Azken hilabeteetan, HGOP agerraldiak aurkitu dira etxeko hegaztietan (341) eta hegazti harrapatuetan, baita hegazti basatietan ere (684), batez ere Europako erdialdean eta iparraldean. Gainera, azken asteetan gorakada egon da hautemandako kasuen kopuruan; horrek guztiak adierazten du egoerak txarrera egiteko joera dagoela, eta, hortaz, Espainia osorako arriskua handiagoa dela. Hegazti migratzaileen bidez birusa sartu izatearen arriskua aztertu ostean, MAPAk jakinarazi du arriskuak okerrera egin duela udalerri askotan, zeinak APA/2442/2006 Aginduaren II. eta III. eranskinetan jasotako “arrisku bereziko eremuak” eta “bereziki zaindu ...
2024ko hirugarren lauhilekoan animalien elikagaiei buruzko 126 jakinarazpen egon dira. Horietatik 20 alertak izan dira, 74 informazio-jakinarazpenak eta 32 mugan egin diren ukapenak. Egindako kontrol motari dagokionez, 24 jakinarazpen kontrol ofizialek egin dituzte; 45 enpresako autokontroletan detektatu dira; 43 mugako ikuskapen-postuetan; 6 kontsumitzaileen kexen ondorioz hauteman dira eta 8 zaintza-programen ondorioz. Produktuen arabera, lehengaiei dagozkie jasotako jakinarazpenen % 73, etxeko animalientzako pentsuei % 17, pentsu konposatuei % 7 eta gehigarri eta aurre-nahasketei % 3. Jakinarazpenetan zerikusia izan duten produktuei dagokienez, honako lehengai hauek nabarmendu dira: soja‑produktuak (11), koltza-produktuak (11), txakurrentzako mastekagarriak (5), eta ekilore-produktuak (4). Txostena-RASFFren 3. lauhilekoko laburpena (pentsuak) ...
Kataluniako Elikagaien Segurtasunerako Agentziak (ACSA) txosten bat argitaratu du arazte-denborak molusku bibalbioetako mikroplastiko-mailetan duen eraginari buruz. Bertan ondorioztatu du ohiko arazketak mikroplastikoen maila % 50 murrizten duela muskuiluetan eta % 26 beste molusku batzuetan, hala nola ostra kizkurretan eta kokinetan.. Plastikozko hondakinek ingurumenean izandako gorakadak, batez ere itsaso eta ozeanoetan, kezka sortu du elikagaien segurtasunaren ikuspegitik; izan ere, mikroplastikoak elikakatean sar daitezke airearen, itsasoko uraren, ur gezaren eta lurpeko uraren bidez, eta, beraz, gizakien elikadurarako produktuetan presente egon daitezke. Gainera, mikoplastikoekiko balizko esposizioa bibalbioen bidez garrantzitsua da, itsasoan dauden mikroplastikoak dituzten organismo iragazleak direlako eta, beste itsas animalia batzuk ez bezala, arrainak kasu, ...
Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) txosten bat argitaratu berri du, esne-abereetan PHHGa prebenitzeko eta kontrolatzeko gomendioak biltzen dituena. Aziendan A gripea (H5N1) zaintzeko gomendio integralak, baserriko beste ugaztun batzuei modu zabalagoan aplikatuta dokumentua une kritikoan iritsi da; izan ere patogenotasun handiko hegazti-gripearen (PHHG) H5N1 birusak, bereziki 2.3.4.4b kladoraren anduiak, mundu mailan hedatzen jarraitzen du hegazti basatietatik eskortako hegaztietara eta orain ugaztunetara, azienda barne, gure webgunean jaso genuen moduan. Etxeko eskortako hegaztietatik haratago, 2.3.4.4b kladoko A gripea (H5N1) ia eskualde guztietara hedatu da, eta hegazti basati, itsas ugaztun eta lehorreko hegazti ugari kutsatu ditu. Horrez gain, 2024ko martxoan, AEBn 2.3.4.4b kladoko ...
AESANek arriskuak komunikatzeko prozedura bat argitaratu du elikakatean inplikatutako alderdi guztientzat, hala nola arriskuak ebaluatu eta kudeatzen dituztenentzat, elikagai-industriarentzat,kontsumitzaileentzat, komunikabideentzat eta inplikatutako beste administrazio eskudun batzuentzat. Dokumentu horren xedea da lan-esparru bat izatea arriskuak komunikatzeko zereginak koordinatzen laguntzeko. Arriskuen komunikazioaren azken helburua da arriskuaren menpe dagoen edozein pertsona informazioan oinarritutako erabakiak hartzeko gai izatea, mehatxuaren (arriskua) ondorioak arintzeko, eta babesteko eta prebenitzeko neurriak hartu eta ekintzak gauzatzeko. Horretarako, alderdi interesdun guztiei maila egokian jakinarazi behar zaie, ondo uler dezaten. Irakurterrazagoa izan dadin eta errazago ezar dadin, dokumentuaren egiturak honako atal hauek ditu: Arriskuen komunikazioaren definizioa: arriskubideen eta arriskuen arteko aldea azpimarratzen da eta ...
FAO/OMEren Arrisku Mikrobiologikoen Ebaluazioari buruzko Adituen Batzordeak (JEMRA) patogeno horrek kutsatzeko arrisku handiena izateagatik hautatutako lau elikagai-taldeetan Listeria monocytogenes bakteriorako Arriskua Ebaluatzeko lau eredu garatu ditu: hosto berdeko barazkiak (moztuak eta ontziratuak, eta osoak), izoztutako barazkiak, kontsumitzeko prest dauden frutak eta kontsumitzeko prest dauden itsaskiak. Emaitzak Ereduak ekoizpen primariotik kontsumitu arte aplikatu behar dira. Aintzat hartu behar da gertagarria dela ekoizpen primariotik kontsumitu arte kutsadura gurutzatua Ekoizpen primarioko moduluak (uzta bildu aurretik) ahalbidetu behar du lehengaietan patogenoak sartu diren ebaluatzea, kontuan hartuta lantokiaren, nekazaritzako elikagaien jardueren eta klima-aldaketaren eraginak. Dosia-erantzuna (DE) eredua existitzen diren ereduetatik abiatua hartuko da; izan ere, eredu horiek patogenoen birulentziaren ...
LAESANek interpretazio-ohar bat argitaratu du odoletan dauden abelburuekin batera hiltegira eraman beharreko dokumentazioari eta abelburuak hiltegira eramateko epeei buruz. Ohar hori argitaratu du 1086/2020 Errege Dekretua (besteak beste, zezenketetarako abelburuen haragia merkaturatzeko baldintzak ezartzen dituena) aplikatzean sortu diren zalantzak argitzeko. Lekuz aldatzeko dokumentazioa Honako hau da odoletan dauden abelburuekin batera hiltegira eraman beharreko dokumentazioa: Zezen-ikuskizunaren arduradunak edo zezen-plazako operadoreak sinatutako adierazpena, elikakatearen informazioari buruzko dokumentuaren kopia atxikita (1086/2020 Errege Dekretuaren III. eranskina). Odoletan dauden abelburuak lekuz aldatzeari buruzko dokumentua, esleitutako zerbitzuaren albaitariak bete eta sinatuta (1086/2020 Errege Dekretuaren IV. eranskina). Lekualdaketaren eta belarritakoen dokumentu ofizialen kopia, eta, hala ezarrita duten autonomia-erkidegoetan, identifikazio-dokumentuak. Lekuz aldatzeko eta hiltzeko ...
2024ko azaroaren 29an, Genovan egin zen Codex Alimentarius 47. bilkuraren esparruan (CAC47), FAOren "Food safety un a circular economy" ekitaldia egin zen, nekazaritzako-elikagaien ekoizpenean zirkulartasun-praktikak ezartzerakoan kontutan hartu beharreko elikadura-segurtasun alderdiei buruzko eztabaida pizteko. FAOk jardunaldiaren edukia laburbiltzen duen dokumentu bat argitaratu du, eta zirkulartasun-praktiken aplikazioan elikadura-segurtasunerako arrisku hauek antzeman ditugu: Nekazaritzan berrerabilitako eta birziklatutako uraren kalitatearen ebaluazioak, mikroorganismo patogenoek laboreen kutsadura prebenitzen lagun dezake. Kutsatzaile kimikoek elikagaien segurtasunean duten eragina ulertzen ari gara, eta kutsatzaile horien hondakinak elikagaietan amaitzeko aukerak ebaluazio arduratsua eskatzen du. Gainera, antimikrobianoekiko erresistentzia-geneak (RAM) gizakiei transferitzeko arrisku potentziala azaleratzen ari den arazoa da. Elikagai-hondarrak eta -azpiproduktuak birbanatzeko, birziklatzeko ...
AESANek interpretazio-ohar bat argitaratu du ur hozgarrian mantendutako arrantza‑produktu freskoak kontserbatzeko eta merkaturatzeko baldintzak argitzeko. Ohar horren arabera, arrantza-produktu freskoak, osoak zein erraiak ateratakoak, ur hozgarrian biltegiratu eta garraia daitezke ontzietatik edo akuikultura-zentroetatik lonjaraino edo lehen salmentako establezimenduetaraino, bai eta haratago ere, baldin eta polietilenozko hiru geruzako edukiontziak erabiltzen badira, animalia-jatorriko elikagaietarako higiene-arau espezifikoak ezartzen dituen 853/2004 (EE) Erregelamenduan aurreikusitako baldintzetan. Gainerako kasuetan, arrantza-produktu freskoak kontserbatzeko, izotzaren fusio-puntutik hurbil dagoen tenperatura bermatu behar da. Izotza erabiliz gero, fusionatzeko ura produktuekin kontaktuan egotea saihestu behar da. AESANen interpretazio-ohara ...
Batzordeak elikagaiekin kontaktuan dauden materialetan Bisfenol A (BPA) erabiltzea debekatu du gaur, osasunerako kaltegarria izan daitekeelako. Debekuak esan nahi du ezingo dela BPA erabili elikagai edo edariekin kontaktuan dauden produktuetan, hala nola metalezko laten estalduran, plastikozko botila berrerabilgarrietan, ura banatzeko hozkailuetan eta sukaldeko beste tresna batzuetan. BPA zenbait plastiko eta erretxina fabrikatzeko erabiltzen den substantzia kimikoa da EFSAk konposatu horri buruz emandako azken irizpenaren ondoren (sistema immunologikoarentzat kaltegarriak izan daitezkeen ondorioak zeudela egiaztatu zuen irizpenak ) eta kontsulta publiko baten ondoren, Europako Batzordeak erabaki du elikagaiekin kontaktuan dagoen edozein materialetan BPA debekatzea. BPAri buruz gehiago jakin nahi? ELIKAREN ARRISKUEN FITXAK atalean kontsulta dezakezu. Bertan, konposatu ...
AESANek informazio-liburuxka bat argitaratu du hanburgesen edo gutxi eginda edo gordinik kontsumi daitezkeen haragien (Steak tartar, carpaccioak, etab.) kontsumoari buruz. Zehazki, Shiga toxinak ekoizten dituen Escherichia coli bakterioak (STEC) eragin dezakeen kutsadura du ardatz, nahiz eta egia den elikadura-intoxikazioak eragin ditzaketen beste bakterio-mota batzuk ere egon daitezkeela. AESANek zenbait aholku eman ditu E. coli STECentzat zein beste bakterio-mota batzuentzat. Aholku horiei jarraitu behar diete batez ere kalteberenak diren taldeek, hala nola adinekoek, haur txikiek eta immunodeprimituek. Zer arazo sor ditzake STECek? ELIKAren ELIKADURA-ARRISKUEN FITXAK atalean kontsulta dezakezu. Bertan, elikadura-patogeno horri eta beste batzuei buruzko informazio gehiago aurkituko duzu. Arriskuen FITXAK Haragiaren goiko aldea STEC bakterioak kutsatzen ...
EFSAk urteko txostena argitaratu du, 2023an gaixotasun emergenteak identifikatzen parte hartu duten talde guztien jarduerak (Arrisku Emergenteak Trukatzeko Sarea (EREN); Arrisku emergenteekiko alderdi interesdunen Taldea (StaDG-ER); eta EFSAren zientzia-panelak) laburbiltzen dituena. Arrisku emergenteak Guztira, 32 gai emergente eztabaidatu ziren 2023an. Gai horiek arriskuaren arabera sailkatu ziren: biologikoak (9), kimikoak (17), biologiko eta kimikoak (2), beste batzuk (2), teknologia edo prozesu berria (2). Horietako 5 arrisku emergentetzat hartu ziren, emergente gisa sailkatzeko 4 irizpideen arabera: arrisku berria, esposizio berria edo gorantz doan esposizioa, talde sentikor berria eta faktore abiarazle berria.Irlandako eta Europar Batasuneko araztegietan erabiltzen den Z15 nanomateriala.Gailu elektronikoetatik eratortzen diren eta elikagaietan eta ...
Europako Batzordearen Joint Research Centrek (JRC) bere lehenengo jarraipen-panela sortu du, ingurumena errespetatzen duen eta bidezkoa eta osasungarria den elikadura-sistema baterako aurrerapenei buruzko informazioa emateko. Horretarako, ingurumeneko adierazleak eta adierazle ekonomiko eta sozialak (osasuna barne) kontuan hartzen dituzten adierazle-multzo bat izango du oinarri. Jarraipen-esparru horrek EBko elikadura-sistemaren jasangarritasunari buruzko informazio garrantzitsua emango die arduradun politikoei, alde interesdunei eta hiritarrei, eta Europako Itun Berdearen helburuekiko aurrerabidea neurtzea ahalbidetuko du. EBko elikadura-sistemaren eredu kontzeptual berri horrek elikagaien hornidura-kate osoa barne hartzen du, ekoizpen primariotik edo eraldaketatik hasi eta elikagaiak banatu eta kontsumitzeraino. 44 adierazle nagusik osatzen dute sistema eta hiru dimentsiotan sailkatzen dira: ...
EFSAk txosten bat argitaratu du berriki txerri-izurri afrikarraren (TIA) arrisku- eta babes-faktoreak ebaluatzeko etxeko txerrietan eta EBko basurdeetan. Horrez gain, txerri eta basurdeetan gaixotasuna kudeatzeko arintze-neurriak jaso ditu. Txostenean TIAren bost alderdi epidemiologiko ebaluatzen dira, eta ondorioak, oro har, hauek izan ziren: Biosegurtasun-neurriak eta nekazaritzako kudeaketa ezinbestekoak dira TIAren birusa nekazaritzako ustiategietan sartzea prebenitzeko. Zehazki, simaurra baserriaren inguruan barreiatzea edo oheko materiala erabiltzea arrisku-faktoreak dira; eltxo-sarea, ordea, babes-faktorea. Basurde-dentsitatea aintzat hartu beharreko faktorea da; hala ere, eredu estatistikoen azterketan ez zen ikusi TIAren epidemiologian ondorio argiak dituenik. Horrez gain, egiaztatu zen basurdeen populazioari eragiten dioten faktoreek, hala nola landarediak, altitudeak, klimak eta hesiek, ...
EFSAk konposatu organoartsenikoko espezieen arriskua ebaluatu du, eta, identifikatutako ziurgabetasun guztiak aintzat hartuta, ondorioztatu da ez dela oso gertagarria artsenobetainarekiko (AsB) eta glizerolaren artsenoazukrearekiko (AsSugOH) elikagaien bidezko esposizioak kalteak eragitea gizakien osasunari. Bestalde, ezin izan da artsenolipidoen arriskua zehaztu, datuak eskasak baitira. Zein dira konposatu organoartsenikoko espezieak? Espezie horiek artsenikoari lotutako metilo taldeak dituzte, baina, gainera, artsenikoari lotutako talde organiko gehigarria dute, bi eta 40 karbono baino gehiago bitartean alda daitekeena; ondorioz, artsenikoak naturan duen espezie organiko konplexu ugari sor daitezke (200tik gora txosten hau idatzi den unean), eta horien ezaugarriak nabarmen alda daitezke batetik bestera. Itsasoko elikagaietan aurkitu ohi dira, ...
Cookieak gure webgunearen erabilgarritasuna eta prozesuak hobetzeko edo gaitzeko erabiltzen dira. Cookieak desgaitu edo ezabatzen badira, gerta daiteke erabiltzaileek webgunearen aukerak ezin erabiltzea, edo webgunean diseinatu ez den moduan funtzionatu dezake arakatzaileak.
Esta web utiliza cookies para que podamos ofrecerte la mejor experiencia de usuario posible. La información de las cookies se almacena en tu navegador y realiza funciones tales como reconocerte cuando vuelves a nuestra web o ayudar a nuestro equipo a comprender qué secciones de la web encuentras más interesantes y útiles.
Behar-beharrezkoak diren cookieak beti aktibatu behar dira, cookie-en ezarpenen zure lehentasunak gorde ahal izateko.
Las cookies estrictamente necesarias tiene que activarse siempre para que podamos guardar tus preferencias de ajustes de cookies.
Cookie hau desaktibatzen baduzu, ezin izango ditugu zure lehentasunak gorde. Horrek esan nahi du webgune hau bisitatzen duzun bakoitzean cookieak gaitu edo desgaitu beharko dituzula berriro.
Si desactiva esta cookie, no podremos guardar sus preferencias. Esto significa que cada vez que visite este sitio web deberá habilitar o deshabilitar las cookies nuevamente.
Show details
Name
Provider
Purpose
Expiration
cookielawinfo-checkbox-necessary
RGPD Compliance plugin
Determina si el visitan te ha aceptado la casilla de consentimiento de cookies
1 día
Analisi- edo neurketa-cookieak
Webgune honek Google Analytics ezarritako cookiak erabiltzen du, bisitari kopurua eta weborriaren erabilerari buruzko informazio anonimoa biltzeko.
Cookie hauek mantenduz gero, gure weborria hobetzen laguntzen gaituzu.
Este sitio web utiliza Google Analytics para recopilar información anónima sobre el número de visitantes y el uso de la web.
Si mantienes estas cookies, nos ayudas a mejorar nuestra página web.
Please enable Strictly Necessary Cookies first so that we can save your preferences!
Show details
Name
Provider
Purpose
Expiration
_ga
Google
Registra una identificación única que se utiliza para gen erar datos estadísticos acerca de cómo utiliza el visitan te el sitio web.
2 años
_gat
Google
Utilizado por Google Analytics para controlar la tasa de peticiones.
1 día
_gid
Google
Registra una identificación única que se utiliza para generar datos estadísticos acerca de cómo utiliza la persona visitante el sitio web.
Kontsumitzailea: 