Berriak

Arriskuaren ebaluazioa: erleentzako produktu fitosanitarioak EFSA-2013

EFSAk gida bat argitaratu du, erle, erlastar eta erle bakartientzako plagizidak erabiltzeak izan ditzakeen arriskuak ebaluatzeko. Aldez aurretik ezti-erleentzat eginiko arriskuen ebaluazio-sistemak ez zituen erabat kontuan hartu arrisku kronikoak, pestiziden aurreko esposizioaren errepikapena edo larbentzako egon daitezkeen arriskuak.Bada, gida berriak hutsune horiek betetzen ditu, eta erlastar eta erle bakartientzako eskemak ere jasotzen ditu. Halaber, metodo berria proposatzen da, produktu fitosanitario batek erleen artean eragin dezakeen kaltea onargarria den ebaluatzeko. EFSAren gida-dokumentu honek aholkuak jasotzen ditu plagiziden ebaluazioan parte hartzen dutenentzat, industria eta agintari publikoak barne.EFSAko adituek, bestalde, eredu bat sortu zuten, plagiziden dosi subletalen esposizioaren arriskua aztertzen duen arriskuen ebaluazio-sistema ...

Elika Nekazaritza

Irakurri gehiago

Arrain-haztegien Osasun Zaintza, arriskuetan oinarrituta – EFSA 2013

EFSAk eredu bat sortu du, akuikultura-ustiategiak animalien gaixotasunen arabera kategorizatzeko (1614/2008 Errege Dekretua, 2006/88/EE Zuzentaraua aldatzen duena. Arrisku-sailkapen hori ezartzea izango da arriskuan oinarritutako zaintza abiarazteko oinarria. Eredu horren oinarrizko printzipioa da akuikultura-ustiategi bakoitzeko arrisku kuantitatiboa ezartzea. Horretarako, lehenengo eta behin, identifikatutako arrisku-faktore bakoitzari puntuazio indibidual bat eman behar zaio, eta, ondoren, arrisku globalaren baitan konbinatu behar dira, bakoitzari dagokion haztapena emanda. Eredua sortzeko aintzat hartu diren faktoreak hauek izan dira: Bizirik dauden animalien mugimenduakUraAbeletxeko prozesuakGaixotasunak transmititzeko bideakEredua Italiako eta Ingalaterrako ostadar-amuarrainen 74 abeletxetan testatu da Septizemia Birus Hemorragikorako (VHS) eta Norvegiako izokinen 24 abeletxetan Izokinaren Anemia Infekziosorako (ISA). Bada, ...

Elika Arrantza

Irakurri gehiago

Mendebaldeko Niloko birusa: arriskua ebaluatzeko eskuliburua – ECDC 2013

Mendebaldeko Niloko birusa (MNB) edo West Nile Virus (WNV) gorantz doan gaixotasuna da, eta gizakiei, zaldiei eta txoriei eragiten dien birus batek sortzen du. MNBren epidemiologia eta transmititzeko zikloa konplexuak dira, eta horrenbestez, beti ez da erraza izaten gaixotasuna gizakiei transmititzeko arriskua zein den ebaluatzea.MNBren arriskua ebaluatzen laguntze aldera, Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroak (ECDC) eskuliburu bat egin du, eta honako bi gai hauetan jartzen du arreta bereziki:Eragindako eremu geografikoak eta birusa transmititzeko arriskua duten eremuak definitzeaAlerta bat aktibatzea MNBk gizakiengan infekzioa eragitekotan, zaintza sistemen adierazleak erabilizEskuliburua hiru zatitan banatu dute:MNBri buruzko giltza datuakMNBrako erabiltzen diren zaintza sistemen deskribapenaArriskuak ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Nutrizio hobea lortzeko elikadura-sistemak 13/07/05

Malnutrizioak, bere itxura guztietan -- desnutrizioa, mikromantenugailuen gabeziak eta gehiegizko pisua zein obesitatea -- , kostu ekonomiko eta sozial onartezin eta altuak eragiten ditu era guztietako diru-sarrerak dituzten herrialdeetan. Nekazaritzaren zein elikaduraren mundu-mailako egoera 2013an: elikadura sistemak nutrizio hobe izateko txostenak dioenez, nutrizioa hobetzeko eta kostu horiek murrizteko abiapuntuak elikadura eta nekazaritza dira.Nekazaritzaren arloko politikek eta ikerketek produktibitatearen hazkuntza babesten jarraitu behar dute, oinarrizko elikagaiei dagokienez. Era berean, arreta handiagoa jarri behar dute mantenugai asko dituzten elikagaietan nahiz iraunkorragoak diren ekoizpen-sistemetan. Gobernuek, nazioarteko erakundeek, sektore pribatuak eta gizarte zibilak lagungarri izan daitezke kontsumitzaileek dieta osasungarriagoak hauta ditzaten, hondakinak murritz daitezken ...

Elika Nekazaritza

Irakurri gehiago

Histamina bidezko intoxikazioari buruzko informazio eguneratua – FAO/MOE 2013

FAOk eguneratu egin du arrainaren bidezko intoxikazio histaminikoari buruzko informazioa, duela gutxi zientzia-irizpen batek berrikusi eta eguneratu egin dituelako kutsatzaile horretarako erreferentziazko mailak.Intoxikazio histaminikoa koadro toxiko bat da, eskonbrotoxina bidezko intoxikazio gisa ere ezaguna eta, oro har, histamina-maila altuak dituzten arrainak kontsumitzearekin lotuta dago, baita beste amina biogeniko batzuen maila altuekin ere, histidinaren bakterio-deskarboxilaziotik eratorriak dira eta. Eskonbrida familiako arrainak dira tartean egon ohi direnak (atuna, hegaluzea, berdela, etab.), eta beste espezie pelagiko batzuk ere bai; esaterako, sardinak eta antxoak.Codexak arrainen histamina mailak finkatu zituen, deskonposatzearen, higienearen eta maneiuaren adierazle gisa, eta horietako batzuk ez zuten froga zientifiko argirik. Hortaz, ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Listeriaren prebalentziari buruzko txosten zientifikoa – EFSA 2013

EFSAk azterlan bat egin du Listeria monocytogenes bakterioaren presentziari buruz kontsumitzeko prest dauden EBko elikagai zehatz batzuetan (arrainak, haragi hotzak eta gazta bigunak). Hala, azterlan horren lehen zatian ondorioztatu dute txikia dela listeriaren presentziak legezko muga gainditu duen elikagai laginen proportzioa.Dena dela, aintzat hartuta, batetik, arrisku handiagoa dakarten elikagaiek duten ospea, eta bestetik, listeriosiak giza osasunean izan ditzakeen ondorio larriak, ziurtatzen jarraitu behar dute bakterioak elikagaietan duen presentzia gaur egun bezala zaintzen dela. Listeriosia arraroa bada ere, gaixotasun larria izan ohi da, ospitaleratze eta heriotza tasak altuak dira eta.EBri dagokionez, 2011n gizakion 1.470 kasu erregistratu ziren, eta heriotza tasa % 12,7koa ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Histamina bidezko intoxikazioari buruzko informazio eguneratua – FAO/MOE 2013

FAOk eguneratu egin du arrainaren bidezko intoxikazio histaminikoari buruzko informazioa, duela gutxi zientzia-irizpen batek berrikusi eta eguneratu egin dituelako kutsatzaile horretarako erreferentziazko mailak.Intoxikazio histaminikoa koadro toxiko bat da, eskonbrotoxina bidezko intoxikazio gisa ere ezaguna eta, oro har, histamina-maila altuak dituzten arrainak kontsumitzearekin lotuta dago, baita beste amina biogeniko batzuen maila altuekin ere, histidinaren bakterio-deskarboxilaziotik eratorriak dira eta. Eskonbrida familiako arrainak dira tartean egon ohi direnak (atuna, hegaluzea, berdela, etab.), eta beste espezie pelagiko batzuk ere bai; esaterako, sardinak eta antxoak.Codexak arrainen histamina mailak finkatu zituen, deskonposatzearen, higienearen eta maneiuaren adierazle gisa, eta horietako batzuk ez zuten froga zientifiko argirik. Hortaz, ...

Elika Arrantza

Irakurri gehiago

Konposatu per eta polifluoratuei buruzko azterlana herrialde nordikoetan NORDEN – 2013

Kutsatzaile kimikoen talde nordikoak (NKG) azterlan biltzailea egin du konposatu per eta polifluoratuek (PCF) merkatu nordikoko hainbat industria sektoretan duten erabilerari buruz, bei eta uretan eta elikagaietan duten presentziari eta gizakien eta animalien osasunerako eragin toxikoei buruz ere. Talde horrek ondorioztatu duenez, datu fisiko-kimiko eta toxikologikoak falta dira, baita ingurumenean eta elikagaietan duten kontzentrazioari buruzkoak ere konposatu horietako batzuen kasuan, perfluorooktano sulfanatoa (PFOS) eta azidoa perfluorooktanoikoaz (PFOA) gain, aztertuenak baitira eta giza osasunerako dituzten arriskuak gehien ebaluatu dira. OECDren iturrietan, REACH Europako datu-basean eta SPIN datu-base nordikoan oinarrituta, 518 konposatu per eta polifluoratu aurkitu dira, 35 kategoria kimikotan taldekatuta. Konposatu ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Luxenburgon arroza kontsumitzeari buruzko gomendioak – OSQCA 2013

Luxenburgoko Elikagai Segurtasuneko agintariek zenbait gomendio igorri dizkiete herritarrei arrozaren kontsumoari buruz, zerealetan dagoen artsenikoaren presentziaren inguruan duela gutxi eginiko ikerketa batean oinarrituta. Horren bidez antzeman zuten bereziki arrozaren zenbait produktuk arriskua ekar dezaketela kontsumitzaile talde jakin batzuen artean.Gomendioa haurren etapari zuzenduta dago bereziki, etapa horretan handiagoa baita arroz produktuen kontsumoa, oro har, ahi forman. Ez da beharrezkoa aipatu ahiak umeei emateari uztea, baina komeni da zereal mota ezberdinak tartekatzea, besteak beste, garia, oloa, zekalea, espelta eta artoa. Arroz edariei dagokienez, azterketak adierazten du horiek esnearen ordezko gisa kontsumitu ohi dituzten umeentzako (alergiak edo intolerantziak dituzten umeen kasuan, esate baterako) ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Elikadura toxiinfekzioen buruzko informazio-orria ELIKA – 2013

Informazio-material hori modu erraz eta laburrean deskribatzen saiatzen da elikadura toxiinfekzioak, haien jatorri biologiko edo kimikoa, elikagaiak kutsatzeko bideak eta etxeetan saihesteko bost gomendio gakoak. Artikulu osoa ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Hitzarmen politikoa NPEren norabide berriari buruz 13/07/02

Europako Parlamentuak, EBko Ministroen Batzordeak eta Europako Batzordeak hitzarmena egin dute, 2013 ondoren Nekazaritza Politika Erkidea (NPE) aldatzeari buruz.NPE bidezkoagoa"Erreferentzia historiko"-en amaierarekin, zuzeneko ordainketak modu bidezkoagoan banatuko dira estatu kideen, eskualdeen eta nekazarien artean:Konbergentzia: NPEren aurrekontu-banaketak bermatu egingo du estatu bakar batek ere ez duela batez besteko erkidearen % 75 baino gutxiago gaurdanik 2019ra bitartean1. Murriztu egingo dira estatu kide edo eskualde bakar bateko ustiategien arteko laguntza-mailen diferentziak; izan ere, hektarea bakoitzeko laguntza ezin izango da ordaindutako laguntzen batez bestekoaren % 60tik beherakoa izan, hemendik 2019ra, zonalde administratibo edo agronomiko beran. Estatu kideek laguntza handiagoak eman ahal izango dizkiete ustiategi ...

Elika Nekazaritza

Irakurri gehiago

Nekazaritza Europan: ikuspegi orokorra 12/07/02

Zein neurrira arte da landa-girokoa EB?EBko lurzoruaren % 77tik gora da landa-zonaldea: % 47 nekazaritza-lurrak dira eta % 30 basoak. Bertan, gutxi gorabehera, herritarren erdia bizi da, eta nekazaritzan eta bestelako jardueretan aritzen da.Zenbat nekazari dago EBn?12 milioi (lanaldi osoz). Nekazaritza eta nekazaritzako elikagaien industria uztartuta (bigarrena nekazaritza-sektorearen menpe dago, erabat, hornikuntzarako), EBko BPGren % 6, 15 milioi enpresa eta 46 milioi langile eragiten dituzte.Zer-nolako nekazaritza-ustiategiak daude EBn?Ustiategiak oso anitzak dira. Euren baitan hartzen dituzte nekazaritza intentsiboa, konbentzionala eta ekologikoa. Ohikoak dira familia-mailako ustiategiak, belaunaldiz belaunaldi jaraunsten direnak.Europan, ustiategi baten batez besteko tamaina 15 hektareakoa da (konparatzeko, Ameriketako Estatu Batuetan ...

Elika Nekazaritza

Irakurri gehiago

Haragia ikuskatzeko irizpideak: behiak, ardi-ahuntzak, ehizakiak eta ekidoak – EFSA 2013

EFSAk identifikatu eta ezaugarritu egin ditu haragiaren kontsumoak osasunean eragin ditzakeen arazoak, ezagutza hori egungo haragi-ikuskaritzetan ezartzeko, eraginkorragoak izan daitezen. Horretarako, 4 iritzi zientifiko argitaratu ditu 4 haragi-mota ikuskatzeko prozeduren inguruan: behiak, ardi-ahuntzak, hazitako ehizakiak eta ekidoak. Gaur egungo prozedurak askotan ez dira eraginkorrenak osasunerako arrisku nagusiak atzemateko. Horien artean daude Campylobacter eta Salmonella bakterioak,COPak bezalako kutsatzaile kimikoak, edo substantzia debekatuak. Hori dela eta, EFSAk uste du egungo prozedurak modernizatu egin behar direla. Halaber, adierazle epidemiologiko partekatuak proposatzen ditu patogeno mikrobiologiko garrantzitsuenetarako.Arrisku mikrobiologiko eta kimiko nagusiakEspezieaArrisku BiologikoaArrisku KimikoaBehiakVTEC, SalmonellaDioxinak, dioxinen moduko PCBak (DL-PCBak)Ardi-ahuntzakVTEC, ToxoplasmaDioxinak, dioxinen moduko PCBak (DL-PCBak)EkidoakTrichinellaFenilbutazona*, elementu kimikoak ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Dietan dauden dioxinei buruzko azterlana 13/06/26

Dietan dauden dioxinei buruzko azterlana 2013/06/25 Britainia Handiko Elikagaien Segurtasun Agentziak (FSA) azterlan bat argitaratu du, dioxinek izaki bizidunetan duten jokamoldeari buruz eta animalien artean eginiko azterlanetako datuak gizakietara estrapolatzeari buruz. Dioxinak ingurumen-kutsatzaile biometagarriak dira (batik bat elikagai koipetsuetan daude) eta hartzaile aril-hidrokarbonoak (AhRs dira ingelesezko siglak) aktibatzen dituzte animalia eta gizakietan. Dioxinen antzeko zenbait konposatu ebaluatu eta ikusi da jarduera potentzial oso ezberdinak dituztela, AhRs-en gainean, animalia-espeziaren arabera. Beraz, lortutako lehenengo ondorioa da beti ez dela posible gizakien artean duten eragina aurreikustea, in vitro (edo bizirik dauden arratoietan) eginiko azterlanetan lortutako toxikotasun-datuen arabera. Azterlanek erakutsi dute konposatu baten egitura ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Ebaluazioa: aluminioaren eta manganesoaren bioerabilgarritasuna elikagaietan FSA – 2013

Konposatu kimiko baten toxikotasuna, neurri handi batean, bere bioerabilgarritasunaren bidez definitzen da. FSAk aluminioaren eta manganesoaren bioerabilgarritasuna ikertu du, konposatu horiek dituzten elikagaien arabera. Izan ere, elikagai jakin baten ezaugarriek eragina dute elikagaia hesteetan deskonposatzeko moduan eta askatzen diren substantzia kimikoen motan.Hori dela eta, eguneko aluminio- eta manganeso-ingestak zehazte aldera, funtsezkoa da xurgatzeko ehuneko erabilgarria eta elikagai jakin batean dagoen bi metal horien kopurua.Ondorioen artean honako hauek nabarmendu behar dira:Bioerabilgarritasunaren ehunekoa ezberdina da aluminiorako eta manganesorako, aztertutako elikagaien artean.Aluminioak gora egiten duen kontzentrazioetan saturazio-maila bat dago. Hortik aurrera ez da xurgatzen.Zitratoa bezalako substantziak lagungarri dira aluminioa xurgatzeko.Manganesoaren xurgatze osoa oso ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Zoonosiari buruzko datuak Gipuzkoan 2012an – EJ 2013

Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren Zaintza Epidemiologikoaren Memoriak laburbildu egiten ditu Gipuzkoan jakinarazitako gaixotasun nagusiei buruzko datuak. Horien artean, besteak beste, jarraian adierazitakoekin lotura duten zoonosi hauek daude:Salmonella2012. urtean bakterio horren isolamendu kopurua 1995-2012 epean izandakoen artetik txikiena da.Kasuen % 46 ekainean, uztailean, abuztuan eta irailean izan dira.Serotipo isolatu ohikoenak honako hauek izan dira: S. enteritidis, 151 isolamendutan (% 43) eta S. typhimurium, 152 isolamendutan (jakinarazpenen % 43).4 izan ziren elikagaien bidezko transmisio agerraldi esanguratsuenak. Horietako bik etxeetan eginiko tortillekin izan zuten lotura, beste batek arrautza gordinaren ingestarekin, eta azkenak tiramisuarekin (arrautza freskoz eginikoa). Agerraldi horietako hirutan erabilitako arrautzak establezimendu berean ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Arriskuaren Balioespena: Nivalenola pentsuetan eta elikagaietan – EFSA 2013

EFSAk duela gutxi egin du balioespen bat Europako elikagai, pentsu eta prozesatu gabeko hazien 13.164 laginen inguruan, eta honako hauek dira balioespen horren ondorioak:Nibalenolaren batez besteko kontzentrazio handienak honako hauetan atzeman ziren: oloa, artoa, garagarra, garia, eta produktu eratorriak.Laboreek eta laborez egindako elikagaiek areagotzen dute mikotoxina horiekiko esposizioa gizakien artean; Bereziki, opilgintzako produktuek, hazia ehotzetik eratorritako produktuek, pastak, gozogintza finak eta gosarietarako laboreek.Animalien esposizio-bide nagusia hazien eta produktu eratorrien ingesta da.Mikotoxina honen toxikozinetikari buruzko informazioa oso mugatua da. Beste alde batetik, ebidentzien arabera, nivalenola ez da genotoxikoa, baina bada immunotoxikoa eta hematotoxikoa.Panelak honako TDI (Eguneko Ingesta Toleragarria) hau ezarri du: ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Europan klima-aldaketara egokitzeko etorkizuneko estrategiak 13/06/14

Beste eremu batzuetan bezala, Ekialdeko Europa eta Asia Erdialdea minberak dira klima-aldaketaren eta horrek eragin ditzakeen ondorio sozioekonomikoen aurrean.Herrialde guztiek bizi dituzte tenperatura beroagoak, hidrologia aldakorrak, muturreragoko fenomenoak (esate baterako, uholdeak eta lehorteak) eta negutegi-efektua eragiten duten gasak atmosferan; baina, herrialdeon erantzun-ahalmen finantzario eta instituzionala ez da berbera.Nolanahi ere den, orain urte batzuetara arte klima-aldaketaren aurkako borroka-foku nagusia isuriak gutxitzea (murriztea) izan da, ez beste herrialde batzuei laguntza ematea, klima-aldaketak gaur egun dituen eraginei edo eragin ditzakeen eraginei aurre egiteko, natur edo giza sistemetan egokitzapenak eginez.Horren ondorioz, ECAk (Europako eta Asia Erdialdeko Munduko Bankuko taldea) dokumentu bat argitaratu du, non ...

Elika Nekazaritza

Irakurri gehiago

Ebaluazioa: esterigmatozistina mikotoxina elikagai eta pentsuetan – EFSA 2013

EFSAk ebaluatu egin du esterigmatozistinak gizakien eta animalien osasunerako dakarren arriskua. Mikotoxina horren patroia aflatoxinen patroiaren antzekoa da, batez ere Aspergillus flavus, A. parasiticus, A. versicolor eta A. nidulans bakterioek eragiten dute eta aleak zein uzta bildu ondoren alez eginiko produktuak kaltetzen ditu.Guztira 247 elikagai-lagin eta 334 pentsu-lagin aztertu dira, eta ikusi da lagin guztietan aurkitutako maila atzemate- edo kuantifikatze-mugaren azpitik zegoela, 4 pentsu-laginetan izan ezik. Horren ondorioz, Elikakateko Kutsatzaileen Panelak ondorioztatu du datuak oso mugatuak direla gizaki eta animalien dietaren esposizioari buruzko ebaluazio fidagarria egin ahal izateko.Gizakientzat aho bidezko toxikotasuna nahiko txikia da esterigmatozistinari dagokionez, nahiz eta jomuga-organoak giltzurrunak ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

H7N9 birusari buruzko informazioaren laburpena -FAO 2013

2013ko martxoaren 31n Txinako agintariek jakinarazi zuten hegazti-gripearen andui berri (H7N9) bat identifikatu zutela. Zehazki, gripearen antzeko sintomak zituzten hiru pertsonetan aurkitu zen, Shangain eta Anhui probintzian. Hirurak hil ziren.Orain arte, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) ez du gizakien arteko inolako transmisioren berri eman.Andui hori, zehazki, identifikatu gabe zegoen gizaki edo hegaztien artean. Birusaren gordailua eta gizakientzako infekzio-iturriak oraindik ere ez daude argi, nahiz eta ebidentzia historikoak eta merkatuetan eskortako hegaztien artean birusa atzeman izanak iradokitzen duten eskortako hegaztiak direla, ziur asko, gordailua.Hegaztien A gripea (H7N9) hegazti-jatorriko zenbait birus birbanatzean sor zitekeen. Azterketa genetikoak adierazten du Hegaztien A gripeak (H7N9) ugaztunen ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago