Berriak

Elikagaietan Listeriaren arriskua ebaluatzea

FAO/OMEren Arrisku Mikrobiologikoen Ebaluazioari buruzko Adituen Batzordeak (JEMRA) patogeno horrek kutsatzeko arrisku handiena izateagatik hautatutako lau elikagai-taldeetan Listeria monocytogenes bakteriorako Arriskua Ebaluatzeko lau eredu garatu ditu: hosto berdeko barazkiak (moztuak eta ontziratuak, eta osoak), izoztutako barazkiak, kontsumitzeko prest dauden frutak eta kontsumitzeko prest dauden itsaskiak. Emaitzak Ereduak ekoizpen primariotik kontsumitu arte aplikatu behar dira. Aintzat hartu behar da gertagarria dela ekoizpen primariotik kontsumitu arte kutsadura gurutzatua Ekoizpen primarioko moduluak (uzta bildu aurretik) ahalbidetu behar du lehengaietan patogenoak sartu diren ebaluatzea, kontuan hartuta lantokiaren, nekazaritzako elikagaien jardueren eta klima-aldaketaren eraginak. Dosia-erantzuna (DE) eredua existitzen diren ereduetatik abiatua hartuko da; izan ere, eredu horiek patogenoen birulentziaren ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Zezenketetarako abelburuen haragia merkaturatzeko baldintzak

LAESANek interpretazio-ohar bat argitaratu du odoletan dauden abelburuekin batera hiltegira eraman beharreko dokumentazioari eta abelburuak hiltegira eramateko epeei buruz. Ohar hori argitaratu du 1086/2020 Errege Dekretua (besteak beste, zezenketetarako abelburuen haragia merkaturatzeko baldintzak ezartzen dituena) aplikatzean sortu diren zalantzak argitzeko. Lekuz aldatzeko dokumentazioa Honako hau da odoletan dauden abelburuekin batera hiltegira eraman beharreko dokumentazioa: Zezen-ikuskizunaren arduradunak edo zezen-plazako operadoreak sinatutako adierazpena, elikakatearen informazioari buruzko dokumentuaren kopia atxikita (1086/2020 Errege Dekretuaren III. eranskina). Odoletan dauden abelburuak lekuz aldatzeari buruzko dokumentua, esleitutako zerbitzuaren albaitariak bete eta sinatuta (1086/2020 Errege Dekretuaren IV. eranskina). Lekualdaketaren eta belarritakoen dokumentu ofizialen kopia, eta, hala ezarrita duten autonomia-erkidegoetan, identifikazio-dokumentuak. Lekuz aldatzeko eta hiltzeko ...

Elika Abeltzaintza

Irakurri gehiago

Elikagaien segurtasuna ekonomia zirkularrean

2024ko azaroaren 29an, Genovan egin zen Codex Alimentarius 47. bilkuraren esparruan (CAC47), FAOren "Food safety un a circular economy" ekitaldia egin zen, nekazaritzako-elikagaien ekoizpenean zirkulartasun-praktikak ezartzerakoan kontutan hartu beharreko elikadura-segurtasun alderdiei buruzko eztabaida pizteko. FAOk jardunaldiaren edukia laburbiltzen duen dokumentu bat argitaratu du, eta zirkulartasun-praktiken aplikazioan elikadura-segurtasunerako arrisku hauek antzeman ditugu: Nekazaritzan berrerabilitako eta birziklatutako uraren kalitatearen ebaluazioak, mikroorganismo patogenoek laboreen kutsadura prebenitzen lagun dezake. Kutsatzaile kimikoek elikagaien segurtasunean duten eragina ulertzen ari gara, eta kutsatzaile horien hondakinak elikagaietan amaitzeko aukerak ebaluazio arduratsua eskatzen du. Gainera, antimikrobianoekiko erresistentzia-geneak (RAM) gizakiei transferitzeko arrisku potentziala azaleratzen ari den arazoa da. Elikagai-hondarrak eta -azpiproduktuak birbanatzeko, birziklatzeko ...

Elika Jasangarritasuna

Irakurri gehiago

Arrantza-produktu freskoak ur hozgarrian mantentzea

AESANek interpretazio-ohar bat argitaratu du ur hozgarrian mantendutako arrantza‑produktu freskoak kontserbatzeko eta merkaturatzeko baldintzak argitzeko. Ohar horren arabera, arrantza-produktu freskoak, osoak zein erraiak ateratakoak, ur hozgarrian biltegiratu eta garraia daitezke ontzietatik edo akuikultura-zentroetatik lonjaraino edo lehen salmentako establezimenduetaraino, bai eta haratago ere, baldin eta polietilenozko hiru geruzako edukiontziak erabiltzen badira, animalia-jatorriko elikagaietarako higiene-arau espezifikoak ezartzen dituen 853/2004 (EE) Erregelamenduan aurreikusitako baldintzetan. Gainerako kasuetan, arrantza-produktu freskoak kontserbatzeko, izotzaren fusio-puntutik hurbil dagoen tenperatura bermatu behar da. Izotza erabiliz gero, fusionatzeko ura produktuekin kontaktuan egotea saihestu behar da. AESANen interpretazio-ohara ...

Elika Arrantza

Irakurri gehiago

Elikagaiekin kontaktuan dauden materialetan Bisfenol Aren erabilera debekatzea

Batzordeak elikagaiekin kontaktuan dauden materialetan Bisfenol A (BPA) erabiltzea debekatu du gaur, osasunerako kaltegarria izan daitekeelako. Debekuak esan nahi du ezingo dela BPA erabili elikagai edo edariekin kontaktuan dauden produktuetan, hala nola metalezko laten estalduran, plastikozko botila berrerabilgarrietan, ura banatzeko hozkailuetan eta sukaldeko beste tresna batzuetan. BPA zenbait plastiko eta erretxina fabrikatzeko erabiltzen den substantzia kimikoa da EFSAk konposatu horri buruz emandako azken irizpenaren ondoren (sistema immunologikoarentzat kaltegarriak izan daitezkeen ondorioak zeudela egiaztatu zuen irizpenak ) eta kontsulta publiko baten ondoren, Europako Batzordeak erabaki du elikagaiekin kontaktuan dagoen edozein materialetan BPA debekatzea. BPAri buruz gehiago jakin nahi? ELIKAREN ARRISKUEN FITXAK atalean kontsulta dezakezu. Bertan, konposatu ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Informazio-liburuxka: hanburgesak eta E. coli

AESANek informazio-liburuxka bat argitaratu du hanburgesen edo gutxi eginda edo gordinik kontsumi daitezkeen haragien (Steak tartar, carpaccioak, etab.) kontsumoari buruz. Zehazki, Shiga toxinak ekoizten dituen Escherichia coli bakterioak (STEC) eragin dezakeen kutsadura du ardatz, nahiz eta egia den elikadura-intoxikazioak eragin ditzaketen beste bakterio-mota batzuk ere egon daitezkeela. AESANek zenbait aholku eman ditu E. coli STECentzat zein beste bakterio-mota batzuentzat. Aholku horiei jarraitu behar diete batez ere kalteberenak diren taldeek, hala nola adinekoek, haur txikiek eta immunodeprimituek. Zer arazo sor ditzake STECek? ELIKAren ELIKADURA-ARRISKUEN FITXAK atalean kontsulta dezakezu. Bertan, elikadura-patogeno horri eta beste batzuei buruzko informazio gehiago aurkituko duzu. Arriskuen FITXAK Haragiaren goiko aldea STEC bakterioak kutsatzen ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Arrisku emergenteak Europan, 2023an

EFSAk urteko txostena argitaratu du, 2023an gaixotasun emergenteak identifikatzen parte hartu duten talde guztien jarduerak (Arrisku Emergenteak Trukatzeko Sarea (EREN); Arrisku emergenteekiko alderdi interesdunen Taldea (StaDG-ER); eta EFSAren zientzia-panelak) laburbiltzen dituena. Arrisku emergenteak Guztira, 32 gai emergente eztabaidatu ziren 2023an. Gai horiek arriskuaren arabera sailkatu ziren: biologikoak (9), kimikoak (17), biologiko eta kimikoak (2), beste batzuk (2), teknologia edo prozesu berria (2). Horietako 5 arrisku emergentetzat hartu ziren, emergente gisa sailkatzeko 4 irizpideen arabera: arrisku berria, esposizio berria edo gorantz doan esposizioa, talde sentikor berria eta faktore abiarazle berria.Irlandako eta Europar Batasuneko araztegietan erabiltzen den Z15 nanomateriala.Gailu elektronikoetatik eratortzen diren eta elikagaietan eta ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

EBko elikadura-sistemaren jasangarritasunari buruzko jarraipen-panela

Europako Batzordearen Joint Research Centrek (JRC) bere lehenengo jarraipen-panela sortu du, ingurumena errespetatzen duen eta bidezkoa eta osasungarria den elikadura-sistema baterako aurrerapenei buruzko informazioa emateko. Horretarako, ingurumeneko adierazleak eta adierazle ekonomiko eta sozialak (osasuna barne) kontuan hartzen dituzten adierazle-multzo bat izango du oinarri. Jarraipen-esparru horrek EBko elikadura-sistemaren jasangarritasunari buruzko informazio garrantzitsua emango die arduradun politikoei, alde interesdunei eta hiritarrei, eta Europako Itun Berdearen helburuekiko aurrerabidea neurtzea ahalbidetuko du. EBko elikadura-sistemaren eredu kontzeptual berri horrek elikagaien hornidura-kate osoa barne hartzen du, ekoizpen primariotik edo eraldaketatik hasi eta elikagaiak banatu eta kontsumitzeraino. 44 adierazle nagusik osatzen dute sistema eta hiru dimentsiotan sailkatzen dira: ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Txerri-izurri afrikarrari buruzko txosten berria

EFSAk txosten bat argitaratu du berriki txerri-izurri afrikarraren (TIA) arrisku- eta babes-faktoreak ebaluatzeko etxeko txerrietan eta EBko basurdeetan. Horrez gain, txerri eta basurdeetan gaixotasuna kudeatzeko arintze-neurriak jaso ditu. Txostenean TIAren bost alderdi epidemiologiko ebaluatzen dira, eta ondorioak, oro har, hauek izan ziren: Biosegurtasun-neurriak eta nekazaritzako kudeaketa ezinbestekoak dira TIAren birusa nekazaritzako ustiategietan sartzea prebenitzeko. Zehazki, simaurra baserriaren inguruan barreiatzea edo oheko materiala erabiltzea arrisku-faktoreak dira; eltxo-sarea, ordea, babes-faktorea. Basurde-dentsitatea aintzat hartu beharreko faktorea da; hala ere, eredu estatistikoen azterketan ez zen ikusi TIAren epidemiologian ondorio argiak dituenik. Horrez gain, egiaztatu zen basurdeen populazioari eragiten dioten faktoreek, hala nola landarediak, altitudeak, klimak eta hesiek, ...

Elika Abeltzaintza

Irakurri gehiago

Elikagaietan organoartsenikoek duten arriskuaren ebaluazioa

EFSAk konposatu organoartsenikoko espezieen arriskua ebaluatu du, eta, identifikatutako ziurgabetasun guztiak aintzat hartuta, ondorioztatu da ez dela oso gertagarria artsenobetainarekiko (AsB) eta glizerolaren artsenoazukrearekiko (AsSugOH) elikagaien bidezko esposizioak kalteak eragitea gizakien osasunari. Bestalde, ezin izan da artsenolipidoen arriskua zehaztu, datuak eskasak baitira. Zein dira konposatu organoartsenikoko espezieak? Espezie horiek artsenikoari lotutako metilo taldeak dituzte, baina, gainera, artsenikoari lotutako talde organiko gehigarria dute, bi eta 40 karbono baino gehiago bitartean alda daitekeena; ondorioz, artsenikoak naturan duen espezie organiko konplexu ugari sor daitezke (200tik gora txosten hau idatzi den unean), eta horien ezaugarriak nabarmen alda daitezke batetik bestera. Itsasoko elikagaietan aurkitu ohi dira, ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Elikagaiek transmititutako birusen arriskuaren ebaluazioa

Arrisku Mikrobiologikoen Ebaluazioko (JEMRA) Adituen FAO/OME Batzordeak Elikagaien birusen arriskuaren ebaluazioaren lehenengo zatia argitaratu zuen 2023. urtean, aurrerapen zientifiko berrienetan eta elikagaien bidez transmititutako birusei lotutako datuetan oinarrituta. Helburuak Txosten hau honako xede hauekin egin da: Eskura dauden bibliografia eta zaintzako datu-baseak berrikustea, eliagaien bidez transmititutako birusak sailkatzeko, beren maiztasunaren eta larritasunaren arabera. Osasun publikorako kezkagarrienak diren elikagai-produktu egokiak sailkatzea. Agerraldiak ikertu eta elikagaiak aztertzeko egindako birusak aztertzeko metodoak eztabaidatzea, horiek zaintzeko eta jarraipena egiteko. Kutsadura birikoaren egungo adierazleak eta adierazle posibleak berrikustea. Ondorioak Norobirusa elikagaien bidez transmititutako gaixotasun birikoen eragile nagusia da, eta, ondoren, A hepatitisaren (AHB) eta E heptatitisaren (EHB) birusak. Larritasun klinikoari dagokionez, AHB eta EHB ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Europako zoonosiari buruzko 2023ko «One Health» txostenaren analisia

Txostenaren arabera, 2023an, Listeriosi kasuak maila altuenera heldu dira 2007tik. Kasu-kopuruak gorako joera izan du 2019 eta 2023 urteen artean, eta azken urte honetan gizakietan 2.952 listeriosia kasu jakinarazi dira. EFSA eta ECDCren EBko zoonosiari buruzko urteko «One Health» txostenak, gainera, ondorioztatu du orokorrean gizakietan gaixotasun zoonotikoen jakinarazitako kasuek gora egin zutela, nahiz eta elikagaiek transmititutako agerraldi-kopuruak zertxobait behera egin zuela. Listeriosia ⇑⇑ Igoera horrek lotura izan dezake Europako biztanleriaren zahartzearekin (gaur egun, europarren % 21,3k baino gehiagok 65 urte baino gehiago dituzte). Kontsumitzeko prest dauden elikagai (RTE) kutsatuak (hala nola hotzean ketutako izokina, haragi-produktuak eta esnekiak) infekzioen iturri ohikoenak dira. Campylobacter ⇑ Campylobakteriosia (Salmonellosiarekin batera) EBn ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Berotegi-efektuko gasak arintzeko nekazaritzako jardunbide egokiak

REMEDIA Sareko ikertzaileek eta PROVACUNOko behi-aziendaren sektoreko teknikariek berriki argitaratu dute nekazaritza eta basogintzaren sektorean berotegi-efektuko gasak arintzeko jardunbide egokien kode hau. PROVACUNOren Karbono Neutralerako 2050erako Estrategiaren ardatza da berotegi-efektuko gasen (BEG) emisioak murriztea eta karbonoaren bahiketa areagotzea, larreak eta ustiategien bazka-baliabideak kudeatu eta erabiltzeko jardunbideen bidez. Estrategia horren barruan, Go Secuesvac sortu da, behi-azienden ekoizpenean iraunkortasuna ziurtatuz neutraltasunerantz aurrera egiteko talde operatiboa. Horretarako, dokumentu hau REMEDIA sareko hainbat ikerketa-zentrotako ikertzaileek egin dute, besteak beste, NEIKER eta BC3. Kodeak hainbat neurri jasotzen ditu, behi-haziendaren haragia ekoiztean BEGen emisioak murriztera bideratuak; neurri horiek 5 bloke handitan egituratuta daude: Bloke horien artean eskura dauden arintze-neurriak identifikatu ...

Elika Abeltzaintza

Irakurri gehiago

Elikadura-osagarrietan dauden PROBIOTIKOei buruzko segurtasun-irizpideak

Elikagaien Segurtasunerako Irlandako Agentziaren (FSAI) txostenak, EFSAk argitaratuak, xede du aholkularitza ematea osagarri horietan erabil daitezkeen mikroorganismo “probiotiko”-en segurtasun-irizpideei buruz. Osagarri horiek Europar Batasunaren (EB) elikagaien legediaren bidez daude araututa (2002/46/EE, 2007ko 506. zenbakiko SI); bertan ezartzen dira izan ditzaketen bitaminen eta mineralen gehieneko maila seguruak. Beste substantzia batzuk, mikroorganismo biziak (“probiotikoak”) eta horien produktuak barne, sar daitezke elikadura-osagarrietan, baldin eta seguruak badira. 2007 urtetik, Europan elikadura-osagarri baten parte izan daitezkeen mikroorganismoen QPS zerrenda dago (Segurtasunaren Presuntzio Kualifikatua); zerrenda hori gizaki, animalia eta ingurumenerako sor ditzaketen segurtasun-arazoen aurreko ebaluazio baten emaitza da. Ondo zehaztuta ez dauden mikroorganismoak, segurtasun-arazoak eman dituztenak edo argi utzi ...

Elika Elikagaiak

Irakurri gehiago

Hegazti-gripearen egoera epidemiologikoaren eguneratzea

Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroak (ECDC) zientzia-irizpena argitaratu du, non hegazti-gripe zoonotikoaren Europako egoera epidemiologikoa ebaluatu duen Duela gutxi AEBn A hegazti-gripearen (H5N1) gizakien kasu bat hauteman da; hortaz, agerian geratu da gizakietan gripearen birusa tipifikatzeak eta azpitifikatzeak duen garrantzia. Hori dela eta, ECDCk gomendioak eskaini ditu HG zoonotikoaren birusak gizakietan eragindako infekzioak identifikatzeko 2024-2025 gripe-aldirako. Horien artean, honako hauek dira aipagarrienak: Hegazti-gripe zoonotikoarekin kutsatuta dauden animaliekiko esposizioa izan duten pertsonak monitorizatzea. Esposizioaren azken egunaren ondorengo 10 eta 14 egun bitarteetan hautemate-probak egin behar dira, eta, sintomak agertuz gero, beren burua isolatu beharko dute, eta berehala proba egin. Osasun-langileak sentsibilizatzea: ...

Elika Abeltzaintza

Irakurri gehiago

EFSAren ebaluazio berria arrainetan parasitoak egoteko arriskuari buruz

  EFSAk arrantza-produktuetan parasitoak egoteko arriskuaren ebaluazio berria amaitu du ebidentzia zientifiko berrietan oinarrituta. Txostenean ondorioztatzen da egoera basatian harrapatutako arrain-espezie guztiak egon daitezkeela parasito zoonotikoen eraginpean; eta, beraz, horiekin infektatuta egon daitezke. Eta ondorio hori bera aplikatzen da ur gezako arrantzaguneei dagokienez.  Ebaluazio berriaren lehen zatian (EFSA, 2024ko apirila), arrain-haztegietako arrainetan aurki daitezkeen parasito garrantzitsuak deskribatu ziren. Eta bigarren zati honetan egoera basatian harrapatutako arrainek izan ditzaketen parasitoak jasotzen dira, zeinak parasito zoonotikoen multzo zabalagoa diren.   Parasitoak arrain-espezie basatietan   Literatura zientifikoan bildutako datuetan oinarrituta, gutxienez parasito zoonotiko bat jakinarazi da gutxienez arrain-espezie batean FAOren itsas arrantzako eremuetako bakoitzean. Anisakis spp.-ren presentziari dagokionez, egoera basatian ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago

Mundu-mailako nekazaritzako elikagaien sistemen joerak – FAOren 2024ko urtekari estatistikoa

Nekazaritza eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) urtekari estatistikoa (2024) argitaratu du. Bertan zehazten dira mundu-mailako nekazaritzako elikagaien sistemen joera garrantzitsuenak. Erronka nagusien artean nabarmentzen dira Lurreko tenperaturen areagotzea, elikagaien segurtasun-ezaren aurkako borroka, obesitate-tasen gorakada eta nekazaritza-ekoizpenak aurre egin beharreko ingurumen-presioak. Urtekariak sarbide azkarra eta erraza ematen du elikaduraren eta nekazaritzaren askotariko dimentsioei buruzko maila goreneko zifra, grafiko eta mapetara: sektorearen ezaugarriak, ekoizpena, prezioak eta merkatua, elikagaien segurtasuna eta nutrizioa, ingurumenari lotutako alderdiak, eta abar. Guztira 50 adierazle baino gehiago aurkezten dira 17 domeinu tematikotan 200 bat herrialde eta eskualdetarako, eta hori guztia informazio gakoa da elikagaien inguruko politikak formulatzeko. Urtekari estatistikoa ...

Elika Elikagaien Segurtasuna

Irakurri gehiago